Painéal Saoránach Eorpach um an gCur Amú Bia

Ní leor an dul chun cinn atá déanta go dtí seo sna Ballstáit chun na leibhéil cur amú bia a laghdú go suntasach mar a gealladh.

Trí spriocanna atá ceangailteach ó thaobh dlí a leagan síos mar atá molta ag an gCoimisiún Eorpach do na Ballstáit, cuideofar chun an cur amú bia a laghdú feadh shlabhra an tsoláthair bia agus i dteaghlaigh. Ceanglaítear leis ar na Ballstáit gníomhaíochtaí a dhéanamh, agus ag an am céanna ligtear dóibh na bearta is éifeachtaí a roghnú de réir a riachtanas sonrach.

Ní mór do na Ballstáit cur amú bia a laghdú ar an leibhéal náisiúnta (in 2030 i gcomparáid le 2020):

• faoi 30% (per capita) i gcomhpháirt i réimse an mhiondíola agus an tomhaltais (bialanna, seirbhísí bia agus teaghlaigh);
• faoi 10% i réimse an phróiseála agus an mhonaraithe.

Leanfaidh toradh an Phainéil Saoránach de thacaíocht a thabhairt d’obair uileghabhálach an Choimisiúin i dtaca le cur amú bia.

• Mar shampla, dheimhnigh na saoránaigh agus thacaigh siad leis an ngá atá le gníomhaíocht ar leibhéal an Aontais chun cur amú bia a chosc agus mhol siad sonraí agus dea-chleachtais a chomhroinnt i measc páirtithe leasmhara ábhartha. Ina theannta sin, is tomhaltóirí iad na saoránaigh, agus dá bhrí sin tá tacaíocht uathu chun a gcuid cinntí feasacha féin a dhéanamh maidir le conas bia a ithe agus a úsáid i ndáil le dátaí ‘éagtha’ agus dátaí ‘ar fearr roimhe’.
• Léirítear sna moltaí ó na saoránaigh freisin pointí le tuilleadh machnaimh a dhéanamh orthu, mar shampla, bearta a dhéanamh chun cosc a chur ar bharrachas bia shábháilte a scriosadh. Réimse eile oibre breise is ea taighde ar phacáistíocht nuálach agus inbhuanaithe, rud a cuireadh i dtábhacht sna moltaí.
• Nochtadh sna moltaí freisin réimsí áirithe ina bhféadfaí gníomhaíocht a dhéanamh amach anseo ar thaobh an Choimisiúin, na mBallstát agus páirtithe eile, mar shampla, an gá atá le feabhas a chur ar fhor‑rochtain agus ar rannpháirtíocht le saoránaigh ar fud an Aontais.

Rud atá tábhachtach, beidh toradh an Phainéil ina threoir chun cabhrú leis na Ballstáit na spriocanna a bhaint amach.

I bhfianaise an mhéid sin, d’iarr na saoránaigh go mbunófaí fóraim rannpháirtíochta do shaoránaigh áitiúla agus náisiúnta chun cabhrú go gníomhach le cur amú bia a laghdú ar an láthair.

An 7 Samhain 2023 chuir an Coimisiún Eorpach aiseolas ar fáil do na saoránaigh i dtaca lena moltaí, aiseolas a roinneadh agus a pléadh freisin le hArdán an Aontais Eorpaigh maidir le Caillteanas Bia agus Cur Amú Bia, rud a thug na Ballstáit agus na páirtithe leasmhara le chéile d’fhonn iad a mheas i gcláir náisiúnta chun cur amú bia a chosc.

Sa lá atá inniu ann, tá níos mó ná 37 mhilliún saoránach den Aontas ann nach féidir leo íoc as béile ceart gach dara lá, agus is ábhar imní iad na praghsanna arda atá ar bhia. Ní hamháin gur fadhb eacnamaíoch eiticiúil é an cur amú bia, ach géaraíonn sé an t-athrú aeráide agus ídíonn sé acmhainní nádúrtha teoranta an chomhshaoil. An dóigh chun gníomhaíocht bhreise a spreagadh agus chun dlús a chur le laghdú an chur amú bia san Aontas, ba é sin ábhar na chéad ghlúine de na painéil saoránach nua san obair leantach ar an gComhdháil maidir le todhchaí na hEorpa, chun cur go gníomhach le próiseas ceaptha beartas an Aontais.

Tar éis 3 dheireadh seachtaine den phlé, tá na saoránaigh Eorpacha ar an bpainéal tar éis a gcuid oibre a chur i gcrích. Cuireadh 23 mholadh faoi bhráid an Choimisiúin Eorpaigh maidir le trí bhealach gníomhaíochta, darb aidhm an méid seo a leanas a dhéanamh: an comhar sa slabhra luacha bia a neartú, tionscnaimh ghnó bia a spreagadh agus tacú le hiompar tomhaltóirí a athrú.