Jak skuteczniej ograniczyć marnotrawienie żywności?
Dotychczas państwa członkowskie nie poczyniły wystarczających postępów, aby znacznie ograniczyć poziom marnotrawienia żywności zgodnie ze zobowiązaniem.
Ustanowienie prawnie wiążących celów zaproponowanych przez Komisję Europejską dla państw członkowskich przyczyni się do ograniczenia marnotrawienia żywności w całym łańcuchu dostaw żywności i w gospodarstwach domowych. Wymaga ona od państw członkowskich podjęcia działań, przy jednoczesnym zapewnieniu im swobody wyboru najskuteczniejszych środków w zależności od ich szczególnych potrzeb.
Państwa członkowskie muszą ograniczyć marnotrawienie żywności na szczeblu krajowym (w 2030 r. w porównaniu z 2020 r.):
- o 30 % (na mieszkańca) w handlu detalicznym, restauracjach i usługach gastronomicznych oraz w gospodarstwach domowych;
- o 10 % w przetwórstwie i produkcji.
Perspektywa obywateli
Panel obywatelski zwołany przez Komisję Europejską przedstawił 23 zalecenia, podkreślając potrzebę przyjęcia szerokiego podejścia, zaangażowania wszystkich podmiotów i wzmocnienia współpracy w całym łańcuchu dostaw żywności.
Sprawozdanie panelu jest publikowane wraz z pełnym zestawem zaleceń wraz z wnioskiem ustawodawczym Komisji. Jest to pierwszy konkretny i uporządkowany wkład obywateli w rozwój europejskich inicjatyw politycznych i ustawodawczych wynikających z działań na rzecz demokracji uczestniczącej.
W zaleceniach przedstawiono trzy kierunki działania mające na celu wzmocnienie współpracy w łańcuchu wartości żywności; zachęcać przedsiębiorstwa sektora spożywczego do podejmowania inicjatyw i wspierać zmiany zachowań konsumentów.
Obejmują one:
- Powiązanie ograniczenia marnotrawienia żywności ze sprawiedliwym i sprawiedliwym łańcuchem dostaw żywności, który zapewnia solidarność i współpracę między podmiotami, za pomocą mechanizmów ułatwiających redystrybucję nadwyżek żywności wśród osób potrzebujących.
- Konieczność wyznaczenia przez UE nadrzędnego celu, jakim jest ograniczenie marnotrawienia żywności, przy czym państwa członkowskie powinny podjąć kroki w celu zapewnienia, by cel ten został osiągnięty zgodnie z podejściem opartym na faktach, służącym ukierunkowaniu poczynionych postępów i ich monitorowaniu.
- Istotną rolę edukacji w budowaniu zrozumienia i docenienia wartości żywności od najmłodszych lat.
Co dalej?
Wyniki panelu obywatelskiego będą nadal wspierać nadrzędne prace Komisji w zakresie marnotrawienia żywności.
- Na przykład obywatele potwierdzają i popierają potrzebę działań na szczeblu UE w zakresie zapobiegania marnotrawieniu żywności i zalecają wymianę danych i najlepszych praktyk między odpowiednimi zainteresowanymi stronami. Ponadto jako konsumenci chcą wsparcia w podejmowaniu własnych świadomych decyzji dotyczących sposobu spożywania i stosowania żywności w odniesieniu do terminów przydatności do spożycia i przydatności do spożycia.
- W zaleceniach obywateli wskazano również kwestie do dalszego rozważenia, takie jak podjęcie środków w celu zakazania niszczenia bezpiecznej i nadwyżki żywności. Badania nad innowacyjnymi i zrównoważonymi opakowaniami to kolejny obszar dalszych prac, na który zwrócono uwagę w zaleceniach.
- W zaleceniach wskazano również pewne obszary, w których Komisja, państwa członkowskie i inne podmioty mogą podjąć w przyszłości działania, takie jak potrzeba zwiększenia zasięgu i zaangażowania obywateli w całej UE.
Co ważne, wyniki panelu posłużą jako przewodnik pomagający państwom członkowskim w osiągnięciu celów.
W tym kontekście obywatele wzywają do ustanowienia lokalnych i krajowych forów zaangażowania obywateli, aby aktywnie przyczyniać się do ograniczania marnotrawienia żywności w terenie.
Zalecenia obywateli zostaną udostępnione i omówione z unijną platformą ds. strat i marnotrawienia żywności skupiającą państwa członkowskie i zainteresowane strony w celu uwzględnienia ich w krajowych programach zapobiegania marnotrawieniu żywności.
Marnowanie żywności: O co toczy się gra?
Co zrobić, by marnować mniej żywności w UE?
Dzisiaj ponad 36 mln obywateli UE co drugi dzień nie może sobie pozwolić na pełnowartościowy posiłek, a rosnące ceny żywności stają się coraz większym problemem. Marnowanie żywności nie jest tylko kwestią ekonomiczną i etyczną, ale pogłębia również zmianę klimatu i uszczupla ograniczone zasoby naturalne naszego środowiska. Jak wykonać kolejne kroki i jak przyspieszyć ograniczanie marnowania żywności w UE? Odpowiedzi na te pytania próbowali znaleźć uczestnicy pierwszego panelu obywatelskiego nowej generacji będącego pokłosiem Konferencji w sprawie przyszłości Europy, który ma wnieść aktywny wkład w proces kształtowania polityki UE.
Uczestniczący w panelu obywatele europejscy zakończyli swoje prace po trzech weekendach obrad. Przedstawili Komisji Europejskiej 23 zalecenia dotyczące trzech kierunków działania, których celem jest: zacieśnienie współpracy w łańcuchu wartości sektora spożywczego; zachęcanie do inicjatyw ze strony branży spożywczej; wspieranie zmiany zachowań konsumenckich.
Komisja uwzględni zalecenia obywateli w swoich pracach dotyczących problemu marnowania żywności, między innymi w planowanym wniosku ustawodawczym dotyczącym ustanowienia prawnie wiążących docelowych poziomów ograniczenia marnowania żywności w UE. Sprawozdanie z obrad, będące wynikiem prac panelu, zostanie opublikowane wraz z wnioskiem Komisji. Docelowe poziomy ograniczenia marnowania żywności zostaną przedstawione w ramach szerszej inicjatywy zakładającej zmianę dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, w której mają się znaleźć rozwiązania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i zwiększenia recyklingu. Zalecenia obywateli zostaną przedstawione i omówione na forum Unijnej Platformy ds. Strat i Marnotrawienia Żywności, w której pracach uczestniczą państwa członkowskie i zainteresowane strony.
Pełny wykaz zaleceń można znaleźć poniżej w sekcji „Dokumenty”.
Kalendarium
Sesje panelu na temat marnowania żywności odbywały się od grudnia 2022 r. do lutego 2023 r.
- 16–18 grudnia 2022 r.Sesja 1. – Bruksela
Pierwsza sesja miała wyłonić pomysły oraz umożliwić stworzenie i pogrupowanie koncepcji, które uznano za najbardziej obiecujące jako podstawę do dalszej dyskusji.
Nagrania 16 grudnia 2022 r. | 18 grudnia 2022 r.
- 20-22 stycznia 2023 r.Sesja 2. – online
Druga sesja odbyła się online w dniach 20–22 stycznia 2023 r. Na podstawie uzgodnionych podczas pierwszej sesji koncepcji opracowano wstępne zalecenia dotyczące ograniczenia marnowania żywności. Zaproponowane pomysły układają się w trzy zakresy tematyczne
- Współpraca w łańcuchu wartości sektora spożywczego – od pola do stołu
- Inicjatywy branży spożywczej
- Wspieranie zmiany zachowań konsumenckich.
Nagrania 20 stycznia | 22 stycznia.
- 10–12 lutego 2023 r.Sesja końcowa– Bruksela
Na ostatnim spotkaniu panelu, które odbyło się w dniach 10–12 lutego 2023 r. w Brukseli, przedstawiono Komisji Europejskiej wnioski z debat oraz wypracowane zalecenia. Pełny wykaz zaleceń można znaleźć poniżej w sekcji „Dokumenty”.
Nagrania
Jak skuteczniej ograniczyć marnowanie żywności?
Perspektywa obywateli
Uczestnicy panelu dyskutowali o tym, jakie działania powinna podjąć UE, 27 państw członkowskich, obywatele i inne podmioty prywatne i publiczne, aby doprowadzić do szybszego ograniczenia marnowania żywności. Wnioski z tej dyskusji przedstawiono w formie zaleceń.
Walka z marnowaniem żywności przynosi potrójne korzyści:
- pozwala oszczędzać żywność przeznaczoną do spożycia przez ludzi
- pomaga oszczędzać pieniądze rolnikom, firmom i konsumentom
- zmniejsza wpływ produkcji i konsumpcji żywności na środowisko.
Zadania panelu
Członkowie panelu przedstawili wykaz zaleceń do uwzględnienia w pracach Komisji nad rozwiązaniem problemu marnowania żywności, które obejmują wniosek ustawodawczy dotyczący wyznaczenia docelowych poziomów ograniczenia skali marnowania żywności w UE. Przedstawiono również wytyczne, które mają pomóc państwom członkowskim w osiągnięciu tych celów.