Hoe kan voedselverspilling doeltreffender worden teruggedrongen?
Tot op heden is in de lidstaten onvoldoende vooruitgang geboekt om de voedselverspilling aanzienlijk terug te dringen, zoals toegezegd.
De vaststelling van juridisch bindende doelstellingen, zoals voorgesteld door de Europese Commissie voor de lidstaten, zal helpen om voedselverspilling in de voedselvoorzieningsketen en in huishoudens te verminderen. Het verplicht de lidstaten om maatregelen te nemen en hen tegelijkertijd de vrijheid te geven om de meest doeltreffende maatregelen te kiezen op basis van hun specifieke behoeften.
De lidstaten moeten voedselverspilling op nationaal niveau verminderen (in 2030 ten opzichte van 2020):
- met 30 % (per hoofd van de bevolking) in de detailhandel, de horeca en de huishoudens;
- met 10 % voor verwerking en vervaardiging.
Het perspectief van de burgers
Het door de Europese Commissie bijeengeroepen burgerpanel heeft 23 aanbevelingen gedaan, waarin wordt gewezen op de noodzaak van een brede aanpak, waarbij alle actoren worden betrokken en de samenwerking in de hele voedselvoorzieningsketen wordt versterkt.
Het verslag van het panel wordt samen met de volledige reeks aanbevelingen samen met het wetgevingsvoorstel van de Commissie gepubliceerd. Het is de eerste concrete en gestructureerde bijdrage van burgers aan de ontwikkeling van Europese politieke en wetgevingsinitiatieven, die het resultaat zijn van een oefening in de participerende democratie.
De aanbevelingen bevatten 3 actielijnen ter versterking van de samenwerking in de voedselwaardeketen; initiatieven van levensmiddelenbedrijven aanmoedigen en veranderingen in het consumentengedrag ondersteunen.
Gaat het om:
- De vermindering van voedselverspilling te koppelen aan een eerlijke, billijke voedselvoorzieningsketen die zorgt voor solidariteit en samenwerking tussen de actoren, met mechanismen om de herverdeling van voedseloverschotten aan mensen in nood te vergemakkelijken.
- De noodzaak voor de EU om een overkoepelende doelstelling vast te stellen om voedselverspilling terug te dringen, waarbij de lidstaten stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat het doel wordt bereikt volgens een empirisch onderbouwde aanpak om de geboekte vooruitgang te sturen en te monitoren.
- De prominente rol van onderwijs bij het verwerven van inzicht in en waardering voor de waarde van voedsel vanaf jonge leeftijd.
Wat nu?
De resultaten van het burgerpanel zullen de overkoepelende werkzaamheden van de Commissie op het gebied van voedselverspilling blijven ondersteunen.
- Burgers bevestigen en steunen bijvoorbeeld de noodzaak van maatregelen op EU-niveau op het gebied van de preventie van voedselverspilling en bevelen aan om gegevens en beste praktijken uit te wisselen tussen relevante belanghebbenden. Bovendien willen zij, als consumenten, steun krijgen bij het nemen van hun eigen geïnformeerde beslissingen over de wijze waarop levensmiddelen moeten worden geconsumeerd en gebruikt met betrekking tot de data „te gebruiken tot” en „ten minste houdbaar tot”.
- In de aanbevelingen van de burgers wordt ook gewezen op punten die verder in overweging moeten worden genomen, zoals het nemen van maatregelen om de vernietiging van veilige voedseloverschotten te verbieden. Onderzoek naar innovatieve en duurzame verpakking is een ander terrein waarop verder moet worden gewerkt, zoals in de aanbevelingen wordt benadrukt.
- Uit de aanbevelingen komen ook een aantal gebieden naar voren waarop de Commissie, de lidstaten en andere actoren in de toekomst actie kunnen ondernemen, zoals de noodzaak om het contact met en de betrokkenheid van burgers in de hele EU te verbeteren.
Belangrijk is dat het resultaat van het panel als leidraad zal dienen om de lidstaten te helpen bij het bereiken van de doelstellingen.
Tegen deze achtergrond pleiten de burgers voor de oprichting van lokale en nationale burgerfora om actief bij te dragen aan de vermindering van voedselverspilling in het veld.
De aanbevelingen van de burgers zullen worden gedeeld en besproken met het EU-platform inzake voedselverlies en -verspilling, dat de lidstaten en belanghebbenden samenbrengt, zodat deze kunnen worden meegenomen in nationale programma’s voor de preventie van voedselverspilling.
Voedselverspilling: wat staat er op het spel?
23 aanbevelingen om voedselverspilling in de EU sneller terug te dringen
Momenteel kunnen meer dan 36 miljoen EU-burgers zich niet om de andere dag een maaltijd van goede kwaliteit veroorloven. Ook is er toenemende bezorgdheid over de stijgende voedselprijzen. Voedselverspilling is niet alleen een economisch en ethisch probleem, maar verergert ook de klimaatverandering en leidt tot uitputting van het milieu en onze beperkte natuurlijke hulpbronnen. Tijdens het eerste van de nieuwe generatie burgerpanels in het kader van de Conferentie over de toekomst van Europa, bedoeld om burgers de kans te geven actief bij te dragen aan het EU-beleidsvormingsproces, waren de vragen hoe verdere actie kan worden gestimuleerd en hoe voedselverspilling in de EU sneller kan worden verminderd.
De Europese burgers die in dit panel bijeenkwamen, hebben drie weekenden over dit onderwerp vergaderd. Er werden 23 aanbevelingen aan de Europese Commissie voorgelegd rond drie actielijnen die gericht zijn op: samenwerking in de voedselwaardeketen versterken, initiatieven van levensmiddelenbedrijven aanmoedigen, en gedragsverandering bij de consument ondersteunen.
De aanbevelingen van de burgers zullen het werk van de Commissie op het gebied van voedselverspilling ondersteunen, zoals het komende wetsvoorstel met verplichte EU-doelstellingen voor vermindering van voedselverspilling. Het verslag van de vergaderingen, als resultaat van het panel, zal samen met het voorstel van de Commissie worden gepubliceerd. De doelstellingen voor de vermindering van voedselverspilling zullen worden voorgesteld als onderdeel van een bredere herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen, waarin naar verwachting maatregelen zullen worden voorgesteld om afval te verminderen en recycling te bevorderen. De aanbevelingen van de burgers zullen worden gedeeld en verder worden besproken met het EU-platform inzake voedselverlies en -verspilling, waarin de EU-lidstaten en belanghebbenden bijeen zitten.
De volledige reeks aanbevelingen is te vinden in de onderstaande documenten.
Tijdschema
De panelbijeenkomsten over voedselverspilling vonden plaats tussen december 2022 en februari 2023.
- 16-18 december 2022Sessie 1 — Brussel
De eerste sessie moest ideeën opleveren en benaderingen ontwikkelen en groeperen die de burgers het meest veelbelovend leken voor verdere discussie.
Video-opnames 16 december 2022 | 18 december 2022.
- 20-22 januari 2023Sessie 2 — online
De tweede sessie van het panel vond online plaats van 20 tot en met 22 januari 2023. Op basis van de afgesproken benaderingen om voedselverspilling te verminderen, werden voorlopige aanbevelingen opgesteld. Burgers ontwikkelden hun ideeën over drie verschillende onderwerpen:
- samenwerking in de voedselwaardeketen: van boer tot bord
- initiatieven van levensmiddelenbedrijven
- gedragsverandering bij consumenten ondersteunen
Video-opnames 20 januari | 22 januari.
- 10-12 februari 2023Slotzitting — Brussel
Tijdens de slotzitting op 10-12 februari 2023 in Brussel zijn de conclusies van de besprekingen, samen met de aanbevelingen van de panels, aan de Europese Commissie voorgelegd. De definitieve reeks aanbevelingen is te vinden in de onderstaande documenten.
Video-opnames
Hoe kan voedselverspilling efficiënter worden verminderd?
Het perspectief van burgers.
De burgers hebben de maatregelen die de EU, de 27 EU-lidstaten, burgers en andere particuliere en publieke belanghebbenden moeten nemen om voedselverspilling sneller te verminderen, besproken en er aanbevelingen over gedaan.
Voedselverspilling bestrijden levert op drie vlakken winst op:
- het bespaart voedsel voor menselijke consumptie
- het helpt boeren, bedrijven en consumenten geld te besparen
- het verkleint de milieu-impact van voedselproductie en -consumptie
Wat we van het panel kunnen verwachten
Het panel heeft een lijst van aanbevelingen verstrekt om het werk van de Commissie op het gebied van voedselverspilling te ondersteunen, waaronder een wetsvoorstel met EU-doelstellingen voor de vermindering van voedselverspilling. Het panel heeft ook richtsnoeren verstrekt om de EU-lidstaten te helpen deze doelstellingen te halen.