De basis leggen voor concrete actie
Het Europees burgerpanel over virtuele werelden heeft een visie gegeven op hoe virtuele omgevingen er volgens de mensen in Europa uit zouden moeten zien. De 23 aanbevelingen vormden rechtstreekse inspiratie voor de strategie van de Europese Commissie voor Web 4.0 en virtuele werelden. Deze strategie is bedoeld om de volgende technologische transitie te sturen en tegelijkertijd te zorgen voor een open, veilige, eerlijke en inclusieve omgeving voor burgers, bedrijven en overheidsdiensten.
De aanbevelingen zijn van invloed geweest op belangrijke initiatieven van de Commissie in de strategie voor virtuele werelden, waarbij de nadruk ligt op empowerment van mensen, ontwikkeling van vaardigheden en virtuele overheidsdiensten. Toekomstige initiatieven zijn onder meer de toolbox voor virtuele werelden, de portemonnee voor digitale identiteit, een studie over normering van virtuele werelden, en onderzoek naar de gevolgen ervan voor gezondheid en welzijn.

Enkele recente initiatieven van de Commissie:
- Ontwikkeling van digitale vaardigheden: drie grote door de Commissie gefinancierde projecten in het werkprogramma Digitaal Europa 2024 ter ondersteuning van vaardigheden op het gebied van virtuele technologieën (aanbeveling 2).
- Monitoring van risico’s en kansen: het innovatielab van Europol heeft een waarnemingscentrum opgericht voor het volgen van ontwikkelingen op het gebied van virtuele werelden, waarbij de nadruk ligt op risico’s en kansen met betrekking tot rechtshandhaving (aanbeveling 8).
- Bevordering van ethische XR-technologieën: het door de EU gefinancierde XR4Human-project werkt aan richtsnoeren, een gedragscode en educatieve instrumenten om ethische, verantwoorde XR-technologieën te bevorderen, ter ondersteuning van toekomstige EU-brede certificering (aanbevelingen 3, 7, 22 en 23).
- Versterking van de technologische soevereiniteit: financiering van 24 projecten om XR-onderzoek en -toepassingen te bevorderen die zijn afgestemd op de Europese waarden. Het OPENVERSE-project is gericht op beleid, normen en inclusiviteit. Ook wordt gewerkt aan een Europees partnerschap voor virtuele werelden (aanbevelingen 22 en 23).
- Vormgeving van mondiale governance: samen met het Poolse voorzitterschap van de Raad van de EU organiseert de Commissie een wereldwijde multistakeholderconferentie op hoog niveau over governance van Web 4.0 en virtuele werelden om mondiale modellen te onderzoeken die zijn afgestemd op de waarden van de EU (aanbeveling 5).
23 aanbevelingen voor eerlijke en mensgerichte virtuele werelden in de EU
Van 21 tot en met 23 april organiseerde de Commissie de slotsessie van het Europees burgerpanel voor virtuele werelden in Brussel, waar burgers aanbevelingen konden doen over de waarden en acties die nodig zijn om aantrekkelijke en eerlijke Europese virtuele werelden tot stand te brengen. Deze aanbevelingen zullen de werkzaamheden van de Commissie op het gebied van virtuele werelden en de toekomst van het internet ondersteunen.
Na drie weekends van vergaderingen deden de burgers 23 aanbevelingen over de beginselen en acties die ervoor moeten zorgen dat virtuele werelden in de EU eerlijk en relevant zijn voor de burgers. Deze aanbevelingen zijn opgebouwd rond acht waarden en beginselen: keuzevrijheid, duurzaamheid, menselijkheid, gezondheid, onderwijs, veiligheid en beveiliging, transparantie en inclusie.
De volledige reeks aanbevelingen is te vinden in de onderstaande documenten.

Welke visie, beginselen en acties moeten als leidraad dienen voor de ontwikkeling van wenselijke en eerlijke virtuele werelden?
Veel mensen zijn van mening dat virtuele werelden, ook metaverses genoemd, een verandering zullen zijn die vergelijkbaar is met de opkomst van het internet en een grondige verandering zullen betekenen van de manier waarop we in de toekomst werken en met elkaar samenwerken. De afgelopen jaren, en met name sinds de coronapandemie, hebben allerlei openbare en particuliere instanties massaal geïnvesteerd in deze zogenaamde “uitgebreide en versterkte realiteit”, waardoor onze werkplekken en gewoonten snel kunnen veranderen.
Ondanks deze toegenomen aandacht zal een dergelijke transformatie niet plots plaatsvinden. Het zal vele jaren duren voordat virtuele werelden zich ontwikkelen tot hoogwaardige, realistische digitale omgevingen, en er is nog geen duidelijk beeld van wat metaverses zouden kunnen en moeten worden.
De EU en de EU-landen zijn vastbesloten het potentieel van deze transformatie te benutten en inzicht te krijgen in de mogelijkheden ervan. Maar zij willen ook de risico’s en uitdagingen ervan niet uit het oog verliezen, en tegelijkertijd de rechten van de Europese burgers beschermen. De Europese Commissie heeft daarom besloten een burgerpanel bijeen te roepen om aanbevelingen te doen over de ontwikkeling van virtuele werelden.
Meer informatie vindt u hieronder.

Wat was het resultaat van het panel?
Het resultaat van het panel is een reeks leidende beginselen en acties voor de ontwikkeling van virtuele werelden in de EU, gebaseerd op de ervaringen, percepties en wensen van de burgers voor de toekomst. Het panel heeft aanbevelingen aan de Europese Commissie gedaan, als input voor een initiatief over dit onderwerp.
Tijdlijn
De sessies van het panel over virtuele werelden vonden plaats tussen februari en april 2023.
- 24-26 februari 2023Sessie 1 — Brussel
Tijdens de eerste sessie hebben de deelnemers een gedeelde visie opgebouwd over hoe wenselijke en eerlijke virtuele werelden eruit zouden moeten zien.
De samenvatting van de sessie vindt u in de rubriek Documenten hieronder.
- 10-12 maart 2023Sessie 2 — online
Tijdens de tweede sessie hebben de deelnemers waarden en beginselen vastgesteld, besproken en geprioriteerd die als leidraad moeten dienen voor de ontwikkeling van virtuele werelden. Ook zijn zij begonnen met het verkennen van actiegebieden om deze visie tot een realiteit te maken.
De gedetailleerde agenda vindt u in de rubriek Documenten hieronder.
- 21-23 maart 2023Slotbijeenkomst — Brussel
Tijdens de slotzitting zijn de conclusies van de besprekingen, samen met de aanbevelingen van de panels, aan de Europese Commissie voorgelegd. De definitieve reeks aanbevelingen is te vinden in de onderstaande documenten.
De ondertekening van de Europese verklaring over digitale rechten en beginselen weerspiegelt ons gedeelde doel van een digitale transformatie waarin mensen centraal staan. De in onze verklaring genoemde rechten zijn voor iedereen in de EU gegarandeerd, online en offline. En de in de verklaring verankerde digitale beginselen vormen een leidraad voor al onze nieuwe initiatieven.
Citizens panel on virtual worlds - 3 group photoCitizens panel on virtual worlds - 3 group photo Citizens panel on virtual worlds - 3 ballot boxCitizens panel on virtual worlds - 3 ballot box Panel on virtual worlds 3 - plenary 1Panel on virtual worlds 3 - plenary 1 Citizens panel on virtual worlds - 3 flip chartCitizens panel on virtual worlds - 3 flip chart Citizens panel on virtual worlds - 3 voteCitizens panel on virtual worlds - 3 vote Citizens panel on virtual worlds - 3 participantCitizens panel on virtual worlds - 3 participant Panel on virtual worlds 3 ViolaPanel on virtual worlds 3 Viola Panel on virtual worlds 3 - plenary audiencePanel on virtual worlds 3 - plenary audience Virtual Worlds Panel session one voteVirtual Worlds Panel session one vote Virtual Worlds Session 1 VR rescueVirtual Worlds Session 1 VR rescue Virtual Worlds Panel session one wallVirtual Worlds Panel session one wall Virtual Worlds Panel session one stageVirtual Worlds Panel session one stage Virtual Worlds Session 1 DebateVirtual Worlds Session 1 Debate Virtual Worlds Session 1 VRVirtual Worlds Session 1 VR Virtual Worlds Panel session one debateVirtual Worlds Panel session one debate Virtual Worlds session one 1Virtual Worlds session one 1 Virtual Worlds session one 3Virtual Worlds session one 3 Virtual Worlds session one 2Virtual Worlds session one 2 Virtual Worlds Group picture FridayVirtual Worlds Group picture Friday