Πώς μπορεί να μειωθεί αποτελεσματικότερα η σπατάλη τροφίμων;
Μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος στα κράτη μέλη όσον αφορά τη σημαντική μείωση των επιπέδων σπατάλης τροφίμων, όπως έχει δεσμευτεί.
Ο καθορισμός νομικά δεσμευτικών στόχων, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα κράτη μέλη, θα συμβάλει στη μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και στα νοικοκυριά. Απαιτεί από τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση, παρέχοντάς τους παράλληλα την ελευθερία να επιλέγουν τα πλέον αποτελεσματικά μέτρα ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους.
Τα κράτη μέλη πρέπει να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων σε εθνικό επίπεδο (το 2030 σε σύγκριση με το 2020):
- κατά 30 % (κατά κεφαλήν) στους τομείς του λιανικού εμπορίου, των εστιατορίων και των νοικοκυριών·
- κατά 10 % στον τομέα της μεταποίησης και της μεταποίησης.
Η οπτική γωνία των πολιτών
Η ομάδα πολιτών που συγκλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε 23 συστάσεις, τονίζοντας την ανάγκη να υιοθετηθεί μια ευρεία προσέγγιση, με τη συμμετοχή όλων των παραγόντων και με την ενίσχυση της συνεργασίας σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
Η έκθεση της επιτροπής δημοσιεύεται με το πλήρες σύνολο των συστάσεων μαζί με τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής. Πρόκειται για την πρώτη συγκεκριμένη και διαρθρωμένη συμβολή των πολιτών στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών πολιτικών και νομοθετικών πρωτοβουλιών, η οποία προκύπτει από μια άσκηση συμμετοχικής δημοκρατίας.
Οι συστάσεις παρουσιάζουν 3 γραμμές δράσης που αποσκοπούν στην ενίσχυση της συνεργασίας στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων· ενθάρρυνση των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών στον τομέα των τροφίμων και στήριξη της αλλαγής συμπεριφοράς των καταναλωτών.
Περιλαμβάνουν:
- Να συνδεθεί η μείωση της σπατάλης τροφίμων με μια δίκαιη και ισότιμη αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων που θα διασφαλίζει την αλληλεγγύη και τη συνεργασία μεταξύ των φορέων, με μηχανισμούς που θα διευκολύνουν την αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων σε όσους την έχουν ανάγκη.
- Την ανάγκη να θέσει η ΕΕ έναν πρωταρχικό στόχο για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, με τα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα για να διασφαλίσουν την επίτευξη του στόχου σύμφωνα με μια τεκμηριωμένη προσέγγιση για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της προόδου που σημειώνεται.
- Ο εξέχων ρόλος της εκπαίδευσης στην οικοδόμηση κατανόησης και εκτίμησης της αξίας των τροφίμων από νεαρή ηλικία.
Στη συνέχεια...
Το αποτέλεσμα της ομάδας πολιτών θα συνεχίσει να στηρίζει το γενικό έργο της Επιτροπής για τη σπατάλη τροφίμων.
- Για παράδειγμα, οι πολίτες επιβεβαιώνουν και υποστηρίζουν την ανάγκη ανάληψης δράσης σε επίπεδο ΕΕ για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων και συνιστούν την ανταλλαγή δεδομένων και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών. Επιπλέον, ως καταναλωτές, επιθυμούν υποστήριξη για τη λήψη των δικών τους τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο κατανάλωσης και χρήσης των τροφίμων σε σχέση με τις ημερομηνίες «ανάλωση έως» και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από».
- Οι συστάσεις των πολιτών υποδεικνύουν επίσης σημεία προς περαιτέρω εξέταση, όπως η λήψη μέτρων για την απαγόρευση της καταστροφής ασφαλών, πλεοναζόντων τροφίμων. Ηέρευνα σχετικά με τις καινοτόμες και βιώσιμες συσκευασίες αποτελεί έναν ακόμη τομέα περαιτέρω εργασιών, όπως επισημαίνεται στις συστάσεις.
- Οι συστάσεις αποκαλύπτουν επίσης ορισμένους τομείς για πιθανή μελλοντική δράση από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και άλλους παράγοντες, όπως η ανάγκη βελτίωσης της προσέγγισης και της συνεργασίας με τους πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Είναι σημαντικό ότι το αποτέλεσμα της ομάδας θα χρησιμεύσει ως οδηγός για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πολίτες ζητούν τη δημιουργία τοπικών και εθνικών φόρουμ συμμετοχής των πολιτών, προκειμένου να συμβάλουν ενεργά στη μείωση της σπατάλης τροφίμων στην πράξη.
Οι συστάσεις των πολιτών θα κοινοποιηθούν και θα συζητηθούν με την πλατφόρμα της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων, στην οποία θα συμμετέχουν τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη, με σκοπό να ληφθούν υπόψη στα εθνικά προγράμματα πρόληψης της σπατάλης τροφίμων.
Σπατάλη τροφίμων: τι διακυβεύεται;
23 συστάσεις για να επιταχυνθεί η μείωση της σπατάλης τροφίμων στην ΕΕ
Σήμερα, πάνω από 36 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ δεν έχουν αρκετά χρήματα για ένα ποιοτικό γεύμα κάθε δεύτερη μέρα, ενώ η άνοδος των τιμών των τροφίμων προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία. Η σπατάλη των τροφίμων δεν αποτελεί μόνο οικονομικό και ηθικό πρόβλημα, αλλά επιδεινώνει επίσης την κλιματική αλλαγή και εξαντλεί τους περιορισμένους φυσικούς πόρους του περιβάλλοντος. Ως συνέχεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, η πρώτη ομάδα πολιτών νέας γενιάς, επιδιώκοντας να συμβάλει ενεργά στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της ΕΕ, ασχολήθηκε με το πώς θα αναληφθούν περισσότερες ενέργειες και πώς θα μειωθεί γρηγορότερα η σπατάλη τροφίμων στην ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες που συγκεντρώθηκαν στην ομάδα ολοκλήρωσαν τις εργασίες τους μετά από 3 Σαββατοκύριακα συζητήσεων. Υποβλήθηκαν 23 συστάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίες διαρθρώνονται γύρω από τρεις άξονες δράσης με στόχο τα εξής: να ενισχυθεί η συνεργασία στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων· να ενθαρρυνθούν οι πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων τροφίμων· να υποστηριχθεί η αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών.
Οι συστάσεις των πολιτών θα στηρίξουν το έργο της Επιτροπής σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων, μεταξύ άλλων και την επικείμενη νομοθετική πρόταση για τον καθορισμό νομικά δεσμευτικών ενωσιακών στόχων μείωσης. Η έκθεση των συζητήσεων, ως αποτέλεσμα των συνεδριάσεων της ομάδας πολιτών, θα δημοσιευτεί μαζί με την πρόταση της Επιτροπής. Οι στόχοι για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων θα προταθούν στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας που αφορά την αναθεώρηση της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα, με την οποία θα προταθούν μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων και την αύξηση της ανακύκλωσης.Οι συστάσεις των πολιτών θα κοινοποιηθούν και θα συζητηθούν περαιτέρω στην πλατφόρμα της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων, στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη και άλλοι ενδιαφερόμενοι παράγοντες.
Ο πλήρης κατάλογος των συστάσεων παρατίθεται στην ενότητα «Έγγραφα» παρακάτω.
Χρονοδιάγραμμα
Οι συνεδριάσεις της ομάδας για τη σπατάλη τροφίμων πραγματοποιήθηκαν από τον Δεκέμβριο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023.
- 16-18 Δεκεμβρίου 2022Συνεδρίαση 1 – Βρυξέλλες
Κατά την πρώτη συνεδρίαση χρειάστηκε να παραχθούν ιδέες και να διαμορφωθούν προσεγγίσεις διαρθρωμένες σε θεματικά πεδία, τις οποίες οι πολίτες θεωρούσαν ως τις πιο γόνιμες για περαιτέρω ανάλυση.
Μαγνητοσκοπημένη συνεδρίαση 16 Δεκεμβρίου 2022 | 18 Δεκεμβρίου 2022.
- 20-22 Ιανουαρίου 2023Συνεδρίαση 2 – διαδικτυακά
Η δεύτερη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά από τις 20 έως τις 22 Ιανουαρίου 2023. Βάσει των προσεγγίσεων για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων που συμφωνήθηκαν κατά την πρώτη συνεδρίαση, συντάχθηκαν αρχικές συστάσεις. Οι πολίτες ανέπτυξαν ιδέες για τρία διαφορετικά θέματα:
- συνεργασία στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων: από το αγρόκτημα στο τραπέζι·
- πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων τροφίμων·
- υποστήριξη της αλλαγής συμπεριφοράς μεταξύ των καταναλωτών.
Μαγνητοσκοπημένη συνεδρίαση20 Ιανουαρίου | 22 Ιανουαρίου.
- 10-12 Φεβρουαρίου 2023Καταληκτική συνεδρίαση – Βρυξέλλες
Στην καταληκτική συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 10-12 Φεβρουαρίου 2023 στις Βρυξέλλες υποβλήθηκαν τα συμπεράσματα των συζητήσεων, μαζί με τις συστάσεις των ομάδων εργασίας, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο τελικός κατάλογος των συστάσεων παρατίθεται στην ενότητα «Έγγραφα» παρακάτω.
Μαγνητοσκοπημένες συνεδριάσεις
Πώς θα μειωθεί πιο αποτελεσματικά η σπατάλη τροφίμων;
Η άποψη των πολιτών.
Οι πολίτες συζήτησαν και ανέπτυξαν συστάσεις σχετικά με τις δράσεις που θα πρέπει να αναλάβουν η ΕΕ, τα 27 κράτη μέλη της, οι πολίτες και άλλοι ενδιαφερόμενοι ιδιωτικοί και δημόσιοι παράγοντες, ώστε να επιταχυνθούν οι προσπάθειες για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων.
Η καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων έχει τριπλό όφελος:
- εξοικονομούνται τρόφιμα για ανθρώπινη κατανάλωση·
- βοηθά τους γεωργούς, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να εξοικονομούν χρήματα·
- μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων.
Τι μπορούμε να αναμένουμε από την ομάδα Ευρωπαίων πολιτών
Η ομάδα Ευρωπαίων πολιτών διατύπωσε σειρά συστάσεων για να στηρίξει το έργο της Επιτροπής σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων. Στις συστάσεις αυτές περιλαμβάνεται η εκπόνηση νομοθετικής πρότασης με την οποία να τεθούν ενωσιακοί στόχοι για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Η ομάδα Ευρωπαίων πολιτών παρείχε επίσης καθοδήγηση για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους αυτούς.