Ομάδα Ευρωπαίων πολιτών για τη σπατάλη τροφίμων

Παρά τις δεσμεύσεις των κρατών μελών όσον αφορά τη σημαντική μείωση των επιπέδων σπατάλης τροφίμων, μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος σε αυτά.

Ο καθορισμός νομικά δεσμευτικών στόχων, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα κράτη μέλη, θα συμβάλει στη μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και στα νοικοκυριά. Οι στόχοι αυτοί απαιτούν από τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση, παρέχοντάς τους παράλληλα την ελευθερία να επιλέγουν τα πλέον αποτελεσματικά μέτρα ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων σε εθνικό επίπεδο (το 2030 σε σύγκριση με το 2020):

• κατά 30 % (κατά κεφαλήν) στο λιανικό εμπόριο και την κατανάλωση (εστιατόρια, υπηρεσίες εστίασης και νοικοκυριά)·
• κατά 10 % στην επεξεργασία και τη μεταποίηση.

Τα αποτελέσματα της ομάδας πολιτών θα συνεχίσουν να στηρίζουν το γενικό έργο της Επιτροπής για τη σπατάλη τροφίμων.

• Για παράδειγμα, οι πολίτες επιβεβαίωσαν και υποστήριξαν την ανάγκη ανάληψης δράσης σε επίπεδο ΕΕ για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων και συνέστησαν την ανταλλαγή δεδομένων και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών. Επιπλέον, ως καταναλωτές επιθυμούν υποστήριξη για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο κατανάλωσης και χρήσης των τροφίμων όσον αφορά την τελική ημερομηνία ανάλωσης και την ένδειξη «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από».
• Οι συστάσεις των πολιτών υπέδειξαν επίσης σημεία προς περαιτέρω εξέταση, όπως η λήψη μέτρων για την απαγόρευση της καταστροφής ασφαλών πλεονασμάτων τροφίμων. Η έρευνα για καινοτόμες και βιώσιμες συσκευασίες αποτελεί έναν ακόμη τομέα στον οποίο απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες που επισημαίνεται στις συστάσεις.
• Οι συστάσεις αποκάλυψαν επίσης ορισμένους τομείς για πιθανή μελλοντική δράση από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και άλλους παράγοντες, όπως η ανάγκη βελτίωσης της προσέγγισης και της συνεργασίας με τους πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ.

Είναι σημαντικό ότι τα αποτελέσματα της ομάδας θα χρησιμεύσουν ως οδηγός για να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στην επίτευξη των στόχων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι πολίτες ζήτησαν τη δημιουργία τοπικών και εθνικών φόρουμ συμμετοχής των πολιτών, προκειμένου να συμβάλουν ενεργά στη μείωση της επιτόπου σπατάλης τροφίμων.

Στις 7 Νοεμβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε παρατηρήσεις στους πολίτες σχετικά με τις συστάσεις τους, οι οποίες επίσης κοινοποιήθηκαν και συζητήθηκαν στηνπλατφόρμα της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων, στην οποία συμμετείχαν τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό να ληφθούν υπόψη για τα εθνικά προγράμματα πρόληψης της σπατάλης τροφίμων.

Σήμερα, πάνω από 37 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ δεν έχουν αρκετά χρήματα για ένα ποιοτικό γεύμα κάθε δεύτερη μέρα, ενώ οι υψηλές τιμές των τροφίμων αποτελούν αυξανόμενη ανησυχία. Η σπατάλη των τροφίμων δεν αποτελεί μόνο οικονομικό και ηθικό πρόβλημα, αλλά επιδεινώνει επίσης την κλιματική αλλαγή και εξαντλεί τους περιορισμένους φυσικούς πόρους του περιβάλλοντος. Ως συνέχεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, η πρώτη ομάδα πολιτών νέας γενιάς, επιδιώκοντας να συμβάλει ενεργά στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της ΕΕ, ασχολήθηκε με το πώς θα αναληφθούν περισσότερες ενέργειες και πώς θα μειωθεί γρηγορότερα η σπατάλη τροφίμων στην ΕΕ.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες που συγκεντρώθηκαν στην ομάδα ολοκλήρωσαν τις εργασίες τους μετά από 3 Σαββατοκύριακα διαβουλεύσεων. Υποβλήθηκαν 23 συστάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίες διαρθρώνονται γύρω από τρεις άξονες δράσης με στόχο τα εξής: να ενισχυθεί η συνεργασία στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων, να ενθαρρυνθούν οι πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων τροφίμων, να υποστηριχθεί η αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών.